De gemeente stimuleert, faciliteert en verbindt partijen zodat er een samenhangend en sluitend stelsel van voorzieningen aanwezig is. Daar waar gezinnen (tijdelijk) niet in staat zijn om knelpunten met betrekking tot opvoeding op te lossen, wordt dit vroeg gesignaleerd en worden jeugdigen en/of hun ouders geleid naar passende, preventieve, voorzieningen met als doel een zwaardere zorgvraag te voorkomen of te beperken. Het gemeentelijk aanbod stemmen we af op onder andere de basisondersteuning en preventieve initiatieven vanuit het onderwijs waarbij de nadruk ligt op normaliseren en het versterken van de eigen kracht.

CJG

De ontwikkelingen en inzet op het gebied van onder andere de integrale toegang, afstemmingsroutes en samenwerkingsverbanden en het verdwijnen van de functie van de CJG-coördinator heeft invloed gehad op de rol van het CJG. De focus ligt meer op het kanaliseren van zorgvragen en -meldingen en het minder op het publiekelijke karakter voor opvoeders die laagdrempelige informatie nodig hebben en na een 'duwtje in de rug’ zelf weer verder kunnen. Een aantal elementen, waaronder het up to date houden van de CJG-website en het periodiek uitbrengen van een preventief (activiteiten)aanbod rond opvoeden en opgroeien en zijn door de voormalig CJG-coördinator voortgezet.

In de tweede helft van 2024 is een (door)start gemaakt met het Voorliggend veld overleg. Een overleg waaraan 18 verschillende disciplines uit het voorliggend veld op aangesloten zijn en met elkaar de Rijswijkse voorliggende mogelijkheden bespreken rondom ingebrachte casussen. Uit de evaluatie komt onder andere naar voren dat het ontmoeten van het brede gremium bijdraagt aan de vindbaarheid van de partners. Het overleg wordt gewaardeerd als aanvulling op de al bestaande overlegstructuren.

Preventief aanbod

In een goed functionerend jeugdstelsel is, naast een sterke pedagogische basis, effectieve preventie heel belangrijk. Effectieve preventie voorkomt dat alledaagse opgroei- en opvoedproblemen erger worden. Preventie richt zich op het voorkomen en vroegtijdig herkennen van risico’s en problemen.

Bij het algemene- en preventieve jeugdbeleid, waarbij de beleidsverantwoordelijkheid ligt bij team Jeugd, Onderwijs en Sport, gaat het om het beperken van risicofactoren en om de beschermende factoren te stimuleren. Dit doen we onder andere door de driehoek thuis, op school en vrije tijd die zo belangrijk is voor de ontwikkeling van jeugdigen met elkaar te verbinden.

Er is een breed aanbod van algemene (basis)voorzieningen voor de jeugdigen en hun ouders. Daarnaast wordt een aantal interventies aangeboden voor jeugdigen/ouders met een verhoogd risico, zoals bijvoorbeeld maatjesprojecten ouder/kind of Sociale Vaardigheidstrainingen.

Hierbij is ook de interne samenwerking met het Sociaal domein (dat gaat over de curatieve en daarmee zwaardere vormen van jeugdbegeleiding en jeugdzorg), van cruciaal belang. Zodat het aanbod aan algemene en licht curatieve preventie goed aansluit op het curatieve en geïndiceerde aanbod.

Actieplan preventief jeugdbeleid

In de kadernota Jeugd en Onderwijs 2022 is een actieplan Preventief jeugdbeleid met verbetermaatregelen aangekondigd. Om tot een actieplan te komen is Radar, een onderzoeks- en adviesbureau met veel kennis van het sociale domein, gevraagd onderzoek te doen naar de samenstelling en effectiviteit van ons huidige preventieve aanbod.

Over de uitkomsten van dit onderzoek is de raad medio 2023 geïnformeerd. Op 17 september 2024 is een informerende presentatie aan de raad gegeven over de stand van zaken. Daarnaast is gesproken over de richting van de taakstelling.

Naast de kwalitatieve verbeterslag die we wensen te maken ligt er namelijk ook een financiële taakstelling om te komen tot een structurele bezuiniging. Deze taakstelling loopt in 3 jaar op tot een structurele bezuiniging van € 400.000 per jaar. De keuzes zijn ook van invloed op de invulling en uitvoering van de acties uit het actieplan Preventief jeugdbeleid.

Jeugd en Veiligheid (project Dealbreakers)

Project Dealbreakers Dealbreakers is een initiatief van het Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC) Den Haag. Het helpt gemeenten om een aanpak op te zetten ter voorkoming van jeugdcriminaliteit. Een voorwaarde voor het slagen van zo’n preventieve aanpak is dat signalen vroegtijdig worden (h)erkend. Scholen kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren van risicovol of crimineel gedrag, maar worden in de praktijk vaak nog onderbenut als bron van zorgsignalen.

Project Dealbreakers is in 2024 van start gegaan bij een VO school. Hierbij is gebruik gemaakt van aanbod dat beschikbaar is voor de 1e jaars leerlingen, te weten de escaperoom. Hiernaast hebben docenten meegedaan aan de alert training om signalen die mogelijk wijzen op deelname aan drugscriminaliteit te herkennen. Ter aanvulling op de alert training is een nieuw signaleringsoverleg opgestart om op casusniveau zorgwekkende signalen met vertegenwoordigers van deelnemende partijen te bespreken. Aan het overleg nemen deel: jongerenwerkers, online jongerenwerk, Halt, Handhaving, Politie, gemeente Rijswijk en 2 functionarissen van de school.

Het aanbod Dealbreakers is bij de samenwerkingspartners (Welzijn Rijswijk, Politie, School etc.) en leerlingen van het 1e jaar zeer positief ontvangen.

Kinderopvang

Kinderopvang, als voorschools aanbod, zorgt voor een goede basis bij de ontwikkeling van kinderen. Binnen het voorschools aanbod wordt opvang geboden die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. We stimuleren dat in alle vormen van kinderopvang (nog) meer gewerkt wordt met een ontwikkelingsgericht educatief aanbod. Vanaf de leeftijd van 2 jaar kunnen kinderen in Rijswijk gebruik maken van de peuteropvanglocaties in Rijswijk.

Voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden, bevorderen van taalvaardigheid

Het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden en bevorderen van kansengelijkheid vraagt om een vroegtijdige aanpak die op maat gesneden is. Het beheersen van de Nederlandse taal is hierbij een essentieel onderdeel.

Daarom werken we samen met de partners zoals het onderwijs, de kinderopvang en de bibliotheek om de taalvaardigheid al vanaf jonge leeftijd te vergroten.

Peuters met een (dreigende) achterstand worden daarnaast actief toe geleid naar de voorschoolse educatie op de peuteropvang.

De voorschoolse educatie loopt door in de vroegschoolse educatie in het basisonderwijs. Met het onderwijs en de kinderopvang zijn (hernieuwde) prestatieafspraken gemaakt over de resultaten van de voor- en vroegschoolse educatie en de monitoring daarvan. Een doorgaande lijn en een goede overdracht maakt onderdeel uit van deze afspraken.

Onder begeleiding van de Bibliotheek aan de Vliet is er een netwerk van partijen gevormd (onderwijs, kinderopvang, JGZ en gemeente) om deze afspraken te vertalen naar werkbare processen en goede samenwerking.

Dit netwerk is in 2024 een aantal keren bij elkaar geweest waarbij informatie met elkaar is uitgewisseld en elkaars “good practice” zijn besproken over het bereiken en betrekken van (vooral) doelgroepouders bij de peuteropvang en school (vormgeven educatief partnerschap tussen ouders en school/opvang).

In RijswijkBuiten is een begin 2024 een 13de locatie (vve)-peuteropvang van start gegaan. Hiermee zijn er in iedere wijk van Rijswijk 1 of meer locaties peuteropvang in exploitatie.

Bestrijden Laaggeletterdheid/Volwasseneducatie

Om mee te kunnen doen in de samenleving is een goede beheersing van de talige basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden), noodzakelijk. Mensen die laaggeletterd zijn hebben moeite hebben deze vaardigheden met alle (negatieve) gevolgen van dien.

Om laaggeletterdheid te voorkomen en te bestrijden zetten we, samen met onze taalpartners, in op een laagdrempelig, vraag gerelateerd aanbod aan activiteiten en cursusaanbod. De taalvrager wordt op een snelle en simpele manier geholpen en doorverwezen naar het juiste aanbod (o.a. bij het Taalhuis). Het aanbod dat zijn meerwaarde heeft bewezen wordt gehandhaafd en zo nodig versterkt/ uitgebreid; daarnaast is er ruimte voor nieuw te ontwikkelen aanbod.

Om het aanbod voor inwoners nog bekender te maken en vrijwilligers te werven hebben we ook dit jaar weer deelgenomen aan het Glazen radiohuis.

Bij Don Bosco is in 2024 gestart met een aanbod voor laagtaalvaardige jongvolwassen: de Taalkeuken.

Voor professionals is er in november een theatervoorstelling georganiseerd met als thema het herkennen van laaggeletterdheid. De theatervoorstelling is door 50 professionals bijgewoond. De voorstelling werd afgesloten met een netwerklunch.

Passend onderwijs, leerplicht en voorkomen van schooluitval en behalen van een startkwalificatie

Onderwijs is essentieel voor jeugdigen om zich te kunnen ontwikkelen en te kunnen bouwen aan een goede toekomst. Een diploma biedt meer kansen op een baan.

De leerplichtwet zorgt ervoor dat iedereen met gelijke kansen begint en de benodigde algemene kennis heeft om goed te functioneren in een zich steeds sneller ontwikkelende maatschappij. De leerplichtwet zorgt niet alleen voor leerplicht, maar garandeert ook dat ieder kind leerrecht heeft.

Daarom zetten we in op het handhaven van de leerplichtwet en wordt voortijdig schoolverlaten, of schooluitval, tot een minimum beperkt. Vroeg signalering en terug- en/of toeleiding naar een passend onderwijsprogramma is daarbij essentieel.

Bij jeugdigen die niet meer vallen onder de leerplichtwet wordt ingezet op dat zo veel mogelijk jeugdigen een startkwalificatie behalen (de RMC-functie).

Wetsvoorstel “van school naar duurzaam werk”

De ingangsdatum van de nieuwe wet “van school naar duurzaam werk” is uitgesteld tot (naar verwachting) 1 augustus 2026. In 2024 is wel op regionaal niveau ingezet op gesprekken en conceptuitwerkingen van deze nieuwe aanpak om voortijdig schoolverlaten en jeugdwerkloosheid te voorkomen, vorm te kunnen geven. Zo zijn er diverse regionale bijeenkomsten georganiseerd om al een betere verbinding te maken tussen het Doorstroompunt, de aanpak jeugdwerkloosheid, de jeugdhulp en de WMO.

We zijn in 2024 samen met Yuverta gestart met een pilot in het kader van ‘MBO als werkplaats’.

Iedere leerling volgt zo passend mogelijk onderwijs. Meestal is dat op een reguliere school. Maar soms is dat niet mogelijk of kan dit alleen met een jeugdhulp arrangement.

Scholen hebben een goed zicht op de kinderen en kunnen problemen vroegtijdig signaleren.

Het schoolmaatschappelijk werk verzorgt preventieve en kortdurende hulp en vervult de schakelfunctie tussen het onderwijs en het jeugdteam.

Via de “consulent in school” heeft iedere Rijswijkse school een “maatje” binnen het jeugdteam zodat er snel binnen de driehoek onderwijs-schoolmaatschappelijk werk-jeugdteam geschakeld wordt. Ook Team Leerplicht en de jeugdartsen/verpleegkundigen van de JGZ vervullen, indien nodig, een belangrijke preventieve taak binnen deze driehoek.

Samen met de Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs, het jeugdteam en overige partners binnen het preventieve voorveld, wordt ingezet op het (nog) sneller signaleren van mogelijke problemen en het maken van slimme combinaties waar passend onderwijs en passende jeugdhulp bij elkaar komen. We realiseren samen een dekkende zorg-onderwijs-structuur, zetten in op zo “thuisnabij onderwijs” als mogelijk is en dringen daardoor het aantal (dreigende) thuiszitters terug en voorkomen schooluitval.

Binnen dit samenwerkingsverband is en wordt gewerkt aan een gezamenlijk dashboard dat hierover actuele informatie moet kunnen verstrekken.

Met het project Elkaar Versterken werken we op lokaal niveau samen voor een goede aansluiting tussen partners uit de zorg en onderwijs. Samen met samenwerkingspartners in het onderwijs in de gemeente Rijswijk wordt er een omgeving gerealiseerd waarin kinderen zich optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. De samenwerking tussen de partners en ouders is daarin essentieel. Er bestaat een kerngroep met ketenpartners en een werkgroep waarin wordt samengewerkt, hierbij lag de focus in 2024 vooral op het “jonge kind”. Er wordt ook samengewerkt op (sub)regionaal niveau (H3 en H10) aan ambities op de aansluiting van zorg en onderwijs.

Onderwijs-Jeugdzorgarrangementen (OJA)

Binnen deze sub-regionale samenwerking loopt een tweetal OJA-projecten; De Ontdekkers op een speciale school voor basisonderwijs en de OJA’s binnen de diverse scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. Een OJA is een integraal/meer groepsgerichte onderwijs-jeugdhulparrangement.

Op basis van de afspraken tussen de gemeenten Den Haag, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg en de samenwerkingsverbanden Passend onderwijs voor het primair en voortgezet onderwijs, worden deze projecten gezamenlijk gefinancierd.

Vanwege de ontwikkelingen die de gemeente Den Haag aan het doorvoeren is in het kader van de zorg voor jeugd (het Haags Toekomstperspectief) waarin ook het integrale jeugdhulpaanbod in de scholen in enige vorm een plaats moet krijgen is er besloten om in ieder geval voor het schooljaar 2024/2025 het huidige aanbod te continueren inclusief de daarbij afgesproken financieringsafspraken.

Onderwijshuisvesting

Voor het huisvestingsprogramma 2024 zijn de ingediende aanvragen van de schoolbesturen beoordeeld conform de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Rijswijk 2022 en is overgegaan tot vergoeding. Enkele aanvragen zijn afgewezen op basis van de wet- en regelgeving voor het Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Verordening.

De aanbesteding voor de Steenvoordeschool is afgerond, waarna er gestart is met de voorbereidingen voor de nieuwbouw van de school. Het haalbaarheidsonderzoek voor de nieuwbouw van De Piramide, De Akker en de GSR is formeel afgerond. Het realiseren van het 5e en 6e lokaal voor het oplossen van het ruimtetekort bij Kindcentrum Buitenrijck is afgerond in overeenstemming met het Integraal Huisvestingsplan (IHP).

Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt

Het programma onderwijs en arbeidsmarkt heeft als doel de verbinding tussen onderwijs en arbeidsmarkt in Rijswijk te versterken. Het richt zich op het opleiden van jongeren voor banen met toekomstperspectief. De gemeente speelt een faciliterende rol in dit programma, waarbij ze samenwerking tussen scholen, bedrijven en andere stakeholders aanmoedigt en zorgt voor een gunstig ondernemersklimaat met kansen voor stages en werktrajecten. Dit initiatief sluit ook aan bij maatschappelijke uitdagingen, zoals de Energietransitie, waarbij goed gekwalificeerd personeel essentieel is. Samen met regionale partners werkt Rijswijk aan de Energy Cave, een project rond geothermie en energietransitie op Kesslerpark. Het O&A-programma integreert zijn techniekonderwijs- en Energietransitie-initiatieven in de Energy Cave met activiteiten en onderwijs voor met name het VO en MBO. In 2024 zijn 335 leerlingen ontvangen in de Energy Cave voor een programma over de warmtetransitie. Daarnaast continueren we de samenwerking met JINC in het kader van kansengelijkheid.

Het is belangrijk dat kinderen en jongeren opgroeien met een brede bagage en hun talenten ontdekken en ontwikkelen en het beste uit zichzelf halen. Zowel op school (PO/VO) als in de eigen buurt wordt er een activiteitenprogramma aangeboden waarbinnen jeugdigen hun interesses kunnen verbreden en/of intensiveren en kansengelijkheid wordt vergroot. Het streven is dat de jeugdigen doorstromen naar het reguliere aanbod.

Het aanbod is gebaseerd op de behoefte en de vraag van de jeugdigen, ouders, scholen en andere partijen en draagt bij aan de gezondheid, de algemene ontwikkeling en/of de sociale vaardigheden en kansengelijkheid van de jeugd. De activiteitenprogramma’s zijn gericht op sport, kunst, cultuur, techniek, natuur en milieu, gezondheid en taal.

De gemeente Rijswijk, scholen, kinderopvang en andere betrokken partners hebben hierin een gedeeld belang en dragen de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het organiseren van het totale activiteitenprogramma.

We waarborgen voldoende (veilige) voorzieningen om buiten te spelen, te ontmoeten, te sporten en in aanraking te komen met de natuur (openbare speelplekken, speeltuinen, scouting, kinderboerderij, natuurtuin, schooltuin). Jeugdigen hebben hierin hun eigen stem en worden betrokken bij het tot stand komen van het aanbod.

Brede regeling combinatiefuncties

Voor het coördineren en realiseren van deze activiteitenprogramma’s voor de jeugdigen van 2 tot 16 jaar maakt Rijswijk gebruik van de Brede regeling combinatiefuncties (Team Brede Impuls). Binnen deze regeling wordt op een projectmatige manier gewerkt, met een divers en laagdrempelig aanbod van activiteiten. Het vergroten en versterken van de verbinding tussen de diverse activiteiten met de maatschappelijke organisaties en verenigingen staat hierbij centraal. Het doel is het bereiken van jeugdigen en het verhogen van de deelname aan activiteiten. Hierbij wordt ook een beroep gedaan op het verenigingsleven in Rijswijk.

De regeling komt in de vorm van een Specifieke Uitkering (SPUK). Deze uitkering is bedoeld voor het bevorderen van gezondheid, sport – en beweegstimulering, cultuurparticipatie en het versterken van de sociale basis door gemeenten. De Brede Regeling Combinatiefuncties is hier onderdeel van.

Expeditie Rijswijk

In samenspraak met de oudere jeugd wordt vanuit “Expeditie Rijswijk” een aansprekend activiteitenaanbod georganiseerd. Door het bereiken van de maximumleeftijd bij de Ontdekkers kan de jeugd overstappen naar het aanbod van Expeditie Rijswijk, het aanbod hiervan is bestemd voor de leeftijd vanaf 12 jaar.

Epic Youth (Online activiteiten aanbod)

Tijdens de pandemie hebben we gemerkt dat we digitaal een andere doelgroep kunnen bereiken dan fysiek en heeft het online jongerenwerk vorm gekregen via het aanbod van Epic Youth. Via activiteiten sluiten jongeren zich aan bij een discourt waar jongerenwerkers ook bij aangesloten zijn. Het is gebleken dat de jongeren met elkaar, maar zeker ook met de jongerenwerkers digitaal makkelijker over bepaalde onderwerpen, of wat hen bezighoudt communiceren. Vandaar dat we in Rijswijk een compleet pakket aan jongerenwerk realiseren van zowel fysiek als digitaal jongerenwerk waarbij de medewerkers (en jongeren) onderling contact hebben over aanbod en samenhang.

Helden van de Natuur

Helden van de Natuur is een binnen- en buitenschools programma met verschillende activiteiten om jeugdigen en hun ouders te stimuleren meer naar buiten te gaan en op avontuur te gaan in de natuur. Binnen schooltijd leren jeugdigen over natuur- en milieu in lessen gegeven door groenpartners, leerkrachten en vrijwilligers. Buiten schooltijd kunnen jeugdigen deelnemen aan activiteiten die hen stimuleren om ook in hun vrije tijd meer bewust met de natuur om te gaan. Verder worden binnen het programma “Helden van de Natuur” netwerkbijeenkomsten georganiseerd voor (groen)partners uit Rijswijk. Activiteiten en bijeenkomsten worden o.a. georganiseerd vanuit het educatiecentrum in de Natuurtuin, de kinderboerderij en het kindertuinencomplex.

Tussen Team Brede Impuls, De Ontdekkers, Expeditie Rijswijk en Helden van de Natuur bestaat een nauwe samenwerking. Al deze programma’s zijn gericht op kennismaking, verdieping, toeleiding naar bestaande activiteiten en verenigingen en borging.

Jeugdparticipatie

Bij het ontwikkelen van gemeentelijk beleid en de uitvoering daarvan, betrekken we de jeugdigen; zij zijn tenslotte de volwassenen van de toekomst.

Met de kinderrechtenambassadeurs van de basisscholen hebben we blijvende aandacht voor participatie en de rechten van kinderen. Het doel is om betrokkenheid van kinderen in maatschappelijke vraagstukken te creëren door hen gevraagd, maar ook ongevraagd advies te laten leveren aan het gemeentebestuur. Naast deze adviezen is dit project voor kinderen een leerzame ervaring en kans om zich te ontwikkelen. Het streven is om alle Rijswijkse basisscholen mee te laten doen. Ieder jaar doen er weer meer scholen mee. Dit jaar hebben 15 scholen meegedaan. In totaal hebben de kinderen 5 gevraagde adviezen uitgebracht op het gebied van armoede, gelijke kansen en taal. Daarnaast nog 4 ongevraagde adviezen uitgebracht op het gebied van Klimaat/milieu.

De oudere jeugd betrekken we op beleidsthema’s en onderwerpen die hen aanspreken, maar ook waar we als gemeente graag met jongeren over in gesprek gaan. Het streven is om in nauwe samenwerking met het onderwijs een groep jongeren actief te betrekken en mee te laten denken. Dit middels de Speaking Minds Methodiek. Hun ideeën worden uitgewerkt en gepresenteerd aan de wethouder. De jongeren worden begeleid door coaches die zijn getraind om te werken met deze methodiek.

Maatschappelijke Diensttijd (MDT)

MDT is een programma voor jeugdigen van 14 tot en met 27 jaar. Het is een kans om hun talenten te ontdekken, van betekenis te zijn, nieuwe mensen te ontmoeten en keuzes te maken voor de toekomst. Binnen dit programma staat maatschappelijke impact voorop en daarbij zijn drie kernbegrippen van belang: iets doen voor een ander en/of de samenleving, talentontwikkeling en elkaar ontmoeten.

In Rijswijk doen we mee aan twee MDT projecten; “The Real Social” en “Follow Your Dreams”.

The Real Social

The Real Social is een project voor alle jeugdigen in Rijswijk tussen de 14 en 27 jaar. Jeugdigen voeren, op basis van hun interesses en talenten, uiteenlopende activiteiten uit van maatschappelijke waarde. Er wordt bijvoorbeeld geholpen bij het uitvoeren van sportieve en culturele activiteiten voor kinderen, jongeren en senioren in de buurt. De jeugdigen worden begeleid door een teamcoach. Deelname aan het project duurt zes maanden (totaal 100 uur). Na afloop van deelname aan het project ontvangt de jeugdige een certificaat van deelname.

Follow Your Dreams

De doelgroep van Follow Your Dreams zijn jeugdigen tussen de 18 en 27 jaar zonder werk en/of startkwalificatie en richt zich daarmee op de doelgroep van het Doorstoompunt (de RMC-functie) en de nieuwe wet Van school naar Duurzaam werk.

Deelname aan het project duurt 20 weken (320 uur). De jeugdige wordt intensief begeleidt en gaat 16 uur per week aan de slag met een gevarieerd programma. Het programma bestaat uit deelname aan maatschappelijke activiteiten en werkervaringsplekken. Het doel is om 70% van de deelnemers naar werk of een opleiding te begeleiden. Na afloop krijgen de deelnemers een MDT-certificaat. Aan landelijke erkenning van dit certificaat wordt gewerkt.