Het verschil tussen de begroting (na wijziging) en het werkelijke saldo van baten en lasten is € 191.000 voordelig. De belangrijkste afwijkingen zijn de volgende:

6100 Inkomen

Lasten voordeel € 363.000

Baten voordeel € 240.000

In de 2e halfjaarrapportage 2023 is een verwacht tekort van € 1 mln. in de begroting verwerkt. Via de Raadsinformatiebrief Kostenstijging BUIG 2023 (RIB 23 07925) is de Raad hierover op 19-9-2023 geïnformeerd en is tijdens het Forum Samenleving van 28-11-2023 nader besproken.

Het rekeningresultaat op het product Inkomen is ongeveer € 7 ton positief. In het afgelopen half jaar is de situatie in de kosten- en batenkant omgeslagen. Het grootste deel van dit voordeel is op advies van de accountant naar aanleiding van de nieuw vastgestelde financiële verordening ontstaan door een nieuwe opzet voor de bepaling van de voorziening dubieuze debiteuren. Dit geeft een incidenteel voordeel € 837.000 in 2023. Daarnaast heeft een positieve bijstelling van de Rijksbijdrage geleid tot een stijging van de baten.

Ondanks de incidentele meevaller is er sprake van een tekorten op het BUIG-budget over de jaren 2021, 2022 en 2023. Dit maakt dat we aanspraak kunnen maken op een Vangnet uitkering vanuit het Rijk van € 330.000. De hogere uitkeringslasten zijn met name het resultaat van de hogere uitgaven loonkostensubsidies, als gevolg van de aanpassing van het woonplaatsbeginsel per 1 juli 2023. Hierdoor is sprake geweest van een toename van het aantal cliënten die onder de verantwoording van Rijswijk vallen.

6140 Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid

Lasten voordeel € 607.000

Op 21 maart 2023 is het Actieplan armoedebestrijding + (Corsanummer 23.003575) vastgesteld door de Raad en heeft de Raad middelen beschikbaar gesteld voor de jaren 2023 en 2024.  Voor 2023 is er in totaal een bedrag beschikbaar gesteld van € 310.230. Een deel van deze middelen is in 2023 niet besteed, omdat het oprichten van een klankbordgroep in de samenwerking met verschillende stakeholders vertraging opliep. De klankbordgroep bestaat inmiddels, en daarom stellen we voor de kosten van € 100.000 over te hevelen naar 2024 zodat de dekking conform vastgesteld actieplan beschikbaar is.

In 2023 is de Raad middels een RIB geïnformeerd over Programma vernieuwing financiële dienstverlening (Corsanummer 22.079614). De benodigde middelen zijn uiteindelijke voor een deel (€107.000) gedekt door diverse specifieke Rijksmiddelen, waardoor we geen aanspraak hoefden te maken op de begrote budgetten op dit beleidsproduct. Dat leidt tot een voordeel.

In 2023 is er aan 1.085 huishoudens automatisch kwijtschelding verleend. Dit is iets hoger dan het aantal automatische kwijtscheldingen in 2022 (1.018). Het aantal ingediende kwijtscheldingsverzoeken lag in 2023 met 1118 wel een stuk lager dan in 2022 (1.397). Ook werd in 2023 procentueel iets minder toegekend dan in 2022 (61% - 65%). Hierdoor blijft het gerealiseerde bedrag achter bij de begroting. Dit heeft geresulteerd in een lasten voordeel van circa 125.000 euro.

Tijdens het samenstellen van de begroting 2023 wordt op basis van de verwachte salarislasten de doorbelasting berekend voor de directe salarislasten vanuit de overhead naar de beleidsproducten. In de realisatie is de doorbelasting hoger dan geraamd.

6204 Inburgering

Lasten voordeel € 599.000

Baten nadeel € 329.000

Per 2021 is de nieuwe wet Inburgering van kracht waarin het Rijk de directe kosten financiert voor deze inburgeraars via Specifieke Uitkeringen (SPUK). Het budget krijgen we zodra een inburgeraar wordt gehuisvest, echter volgen de kosten voor inburgeringstrajecten e.d. pas later. De begroting van de SPUK is gebaseerd op het verwacht aantal inburgeraars dat in een jaar wordt gehuisvest. We mogen de Rijksbijdrage doorschuiven naar volgende jaren wanneer de kosten daadwerkelijk worden gemaakt. Hierdoor vallen de werkelijke lasten en baten voor de SPUK lager uit dan de begroting. Verder krijgen we vanuit het Gemeentefonds middelen om de uitvoeringskosten te dekken. Omdat de aantallen inburgeraars lager zijn dan waar het Rijk vanuit gaat, zijn de bestedingen hiervoor lager dan begroot.

6230 Re-integratie- en participatievoorzieningen Participatiewet

Lasten nadeel € 150.000

Baten voordeel € 100.000

Het Europees Sociaal Fonds (ESF) verleent subsidies voor re-integratie activiteiten, welke doorgaans pas achteraf wordt toegekend. De aanvraagprocedure voor ESF-subsidies zijn complex en daardoor is er vaak onzekerheid over wanneer en voor hoeveel een subsidie wordt toegekend. Samen met de arbeidsmarktregio Haaglanden vragen alle individuele gemeenten subsidie aan voor ingezette re-integratie- voorzieningen.

In 2022 is er een bedrag ontvangen van € 621.000 m.b.t. de ESF subsidie Haaglanden REACT 2020-2022. Dit bedrag is in de jaarrekening 2022 volledig als baat opgenomen. In 2023 heeft er uiteindelijk nog een afrekening plaatsgevonden waardoor een bedrag van € 183.000 moest worden terugbetaald. Hiernaast zijn er nog diverse kleine voordelen.

Het voordeel op de baten van € 100.000 betreft een ontvangen ESF-subsidie arbeidsmarktbeleid Haaglanden 2023.

6610 Maatwerkvoorzieningen materieel Wmo

Lasten nadeel € 397.000

Tijdens het samenstellen van de begroting 2023 wordt op basis van de verwachte salarislasten de doorbelasting berekend voor de directe salarislasten vanuit de overhead naar de beleidsproducten. In de realisatie is de doorbelasting hoger dan geraamd, dit wordt veroorzaakt door hogere salarislasten en het doorbelasten van overige overheadkosten welke tijdens de begroting niet inzichtelijk waren. Hierdoor wordt een lasten nadeel veroorzaakt op het betreffende beleidsproduct van € 592.000

Daarnaast is er een voordeel van € 195.000. Dit voordeel wordt vooral veroorzaakt door lagere uitgaven op de woonvoorzieningen. Ten opzichte van de voorgaande jaren zijn er minder duurdere woningaanpassingen toegekend.

6620 Maatwerkvoorzieningen immaterieel Wmo

Lasten nadeel € 508.000

Baten voordeel € 219.000

Hogere lasten als gevolg van de doorbelasting van de personeelskosten (nadeel € 623.000).

Het restant betreft een voordeel op het beleidsproduct van € 115.000.

De hoogte van dit positieve resultaat wordt veroorzaakt door zowel mee- als tegenvallers.

De grootste meevaller is te vinden bij Bemoeizorg. Dit komt omdat de gemeente Den Haag als subsidieverstrekker in de afrekening een ander proces hanteert dan voorheen. De afrekening vindt nu plaats op basis van de verleningsbeschikking van Rijswijk en niet op basis van de vaststellingsbeschikking. Voor 2023 betekent dit een voordeel door vrijval van een opgenomen terugbetaling aan Den Haag en de terugvordering op basis van de vaststellingsbeschikking met de subsidieontvanger over de jaren 2021 en 2022.

De grootste tegenvaller daarentegen heeft te maken met incidentele situaties die zich voorgedaan hebben rondom het product huishoudelijke hulp. Gedeeltelijk was dit al voorzien en opgenomen in de 2e halfjaarrapportage. Door het niet starten van de was-en strijkservice en een achterstand in het beoordelen en overzetten van de oude treden 3 en 4 naar de nieuwe treden (het tarief van de oude treden ligt een stuk hoger dan de nieuwe tarieven) blijkt het budget ontoereikend.

Het voordeel op de baten van €219.000 is grotendeels te verklaren door Overbruggingszorg Wmo. Voor cliënten die op de wachtlijst staan voor Beschermd wonen en een Wmo-voorziening hebben, heeft de gemeente een aanvraag ingediend voor overbruggingszorg bij Den Haag. Deze aanvraag is goedgekeurd, waardoor de baten voordelig uitvallen. Verder deelt de gemeente met de H5 de regionale kosten. Omdat de gemeente kosten heeft voorgeschoten, heeft de gemeente bij de eindafrekening geld ontvangen. Hiernaast zijn nog verschillende kleinere voordelen.

6700 Algemene voorzieningen Wmo en Jeugd

Lasten voordeel € 543.000

De gemeente heeft met de oude Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) regeling 2020-2022 € 179.273 (40%) ontvangen van het Rijk, per 2023 is de rijksbijdrage voor de BRC regeling 2023-2026 verhoogt naar € 278.445 (40%). Het totale budget voor de BRC voor 2023 bedroeg € 696.110 (incl. 60% cofinanciering).

De bijdrage van het rijk voor 2023 is in het tweede half jaar 2023 verhoogd waardoor de middelen niet volledig genut zijn. De intentie van de verhoging was een stimulans voor de BRC-regeling als geheel. Er zijn in 2023 nog een aantal extra activiteiten opgezet van het verhoogde bedrag, maar het is door de beperkte tijd niet gelukt om het budget volledig te besteden. Dit heeft geresulteerd in een lasten voordeel van 207.000 euro.

Onder dit beleidsproduct valt ook een groot aantal voorzieningen en incidentele specifieke uitkeringen in het welzijnswerk. De onderbesteding bij deze voorzieningen is opgebouwd uit veel verschillende kleine meevallers. Voorbeelden hiervan zijn wijk- en bewonersorganisaties, organisatie ouderen, mantelzorgvergoeding en vrijwilligersdag.

Tijdens het samenstellen van de begroting 2023 wordt op basis van de verwachte salarislasten de doorbelasting berekend voor de directe salarislasten vanuit de overhead naar de beleidsproducten. In de realisatie is de doorbelasting hoger dan geraamd.

6710 Eerstelijnsloket Wmo en Jeugd

Lasten nadeel € 127.000

Hogere lasten als gevolg van de doorbelasting van de personeelskosten (nadeel € 238.000).

Tijdens het samenstellen van de begroting 2023 werd op basis van de verwachte salarislasten de doorbelasting berekend voor de directe salarislasten vanuit de overhead naar de beleidsproducten. In de realisatie is de doorbelasting hoger dan geraamd, dit wordt veroorzaakt door hogere salarislasten en het doorbelasten van overige overheadkosten welke tijdens de begroting niet inzichtelijk waren. Hierdoor wordt een lasten nadeel veroorzaakt op het betreffende beleidsproduct

Het restant betreft een voordeel van € 111.000. Dit voordeel is ontstaan door meevallende kosten rondom de onafhankelijke clientondersteuning en de overheadkosten voor het sociaal wijkteam.

6820 Individuele voorzieningen natura Jeugd

Lasten nadeel € 1.375.000

Baten voordeel € 276.000

Op 1 september 2023 bent u geïnformeerd over de stijgende kosten in de jeugdhulp in Rijswijk van € 3,3 miljoen voor 2023 (kenmerk IB 23 086). Dit heeft geleid tot een bijstelling van de begroting in de 2e halfjaarrapportage en een intensief onderzoek naar de kosten en ontwikkelingen binnen de jeugdzorg. Tijdens de forumvergadering van 27 februari 2024 hebben we u medegedeeld dat de kosten voor jeugdzorg in 2023 verder zijn gestegen tot 5 miljoen euro, dus een verwacht nadeel van € 1,5 miljoen.

De toename zit, zoals gedeeld in het rapport Grip en sturing op de jeugdkosten, vooral in stijgende tarieven door indexatie (5,85%), stijging aantal jeugdigen in zorg, en verzwaring en/of intensivering van zorg, met name in de dagbehandeling, verblijf inclusief behandeling, jeugdhulp ambulant, en jeugd-GGZ.

Lasten nadeel overig

Tijdens het samenstellen van de begroting 2023 wordt op basis van de verwachte salarislasten de doorbelasting berekend voor de directe salarislasten vanuit de overhead naar de beleidsproducten. In de realisatie is de doorbelasting hoger dan geraamd, dit wordt veroorzaakt door hogere salarislasten en het doorbelasten van overige overheadkosten welke tijdens de begroting niet inzichtelijk waren. Hierdoor wordt een lasten nadeel veroorzaakt op het betreffende beleidsproduct.

7100 Volksgezondheid

Lasten voordeel € 141.000

Baten nadeel € 139.000

Vanuit het Rijk is in 2021 geld beschikbaar gesteld voor 3 jaren in het kader van de Specifieke Uitkering (SPUK) voor Gezonde leefstijlinterventies. Het deel van de specifieke uitkering dat niet wordt uitgegeven betalen we terug aan het Rijk. In 2023 zijn deze middelen voor 65% benut. 20% van de middelen gaan mee naar 2024. Het resterende verschil tussen lasten en baten betreft de doorbelasting van personeel.

9650 Oekraïne

Lasten nadeel € 465.000

Het Kabinet heeft vanaf begin 2022 aan gemeenten gevraagd om opvangplekken voor ontheemden uit Oekraïne te realiseren. Het Rijk heeft aangegeven deze kosten te vergoeden. De overschrijding wordt veroorzaakt doordat er meer opvang / andere opvang gerealiseerd is als tijdens het opmaken van de 2^e halfjaarsrapportage bekend was.

Baten voordeel € 613.000

De toegenomen opvang c.q. gewijzigde opvang resulteert in extra opbrengsten in 2023. 

Tot nu toe blijven eventuele incidentele voordelen bij gemeenten op dit moment is nog niet met zekerheid te zeggen of dit onveranderd blijft.