Verantwoordelijkheid college van burgemeester en wethouders

De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college van burgemeester en wethouders toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders zoals de begroting en gemeentelijke verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 12 december 2023 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.

Deze verantwoording hanteert een grensbedrag omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% (maximaal 3) van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 2,5 mln.

Bevinding

Het college is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties niet rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens. 

De geconstateerde afwijkingen betreffen:

In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie hij onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.

Toelichting

Ad 1A. Overschrijding lasten programma’s

Uitgangspunt voor begrotingsoverschrijdingen van de lasten is dat iedere afwijking van de begroting als onrechtmatig wordt beschouwd. Door de raad is in de financiële verordening artikel 11 lid 3 bepaald welke begrotingsonrechtmatigheden passen binnen het vooraf vastgestelde beleid en daarmee vooraf als acceptabel geduid worden. Hiervan is sprake in de volgende situaties:

1. Er is sprake van een overschrijding waarbij direct gerelateerde inkomsten de overschrijding compenseren, mits voorzien van een toelichting.

2. Er is sprake van een overschrijding op een open-einde regeling.

3. De overschrijding is geautoriseerd door middel van de vaststelling van een tussentijdse rapportage.

In onderstaande tabel zijn de afwijkingen van € 100.000 en hoger van de programma’s opgenomen (overschrijding van de lasten) met daarbij de verklaring in hoeverre de afwijking past binnen het door de raad geformuleerde beleid.

Toelichting

Openbare orde en veiligheid

De werkelijke lasten voor de FLO (Functioneel Leeftijd Ontslag) van het brandweerpersoneel zijn ondanks de bijstelling van € 113.000 in de 1e halfjaarrapportage, nog hoger uitgevallen. Daarnaast zijn er ook hogere kosten gemaakt voor de RVU (Regeling Vervroegd Uittreden).

Onderwijs

De post onderwijsachterstandbeleid verloopt altijd budgettair neutraal. Aan eind van jaar worden de daadwerkelijke uitgaven ook als inkomsten opgenomen (vanuit specifieke rijksuitkering onderwijsachterstandenbeleid waar de jaarlijkse inkomsten staan en eventueel aangevuld vanuit de voorziening onderwijsachterstanden beleid). Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) verloopt altijd budgettair neutraal; aan het eind van het jaar worden de daadwerkelijke uitgaven ook als inkomsten opgenomen (vanuit NPO-gelden waar de jaarlijkse inkomsten staan en eventueel aangevuld vanuit de voorziening NPO-gelden.

Sociaal domein

Het belangrijkste verschil binnen het sociaal domein heeft betrekking op de jeugdzorg. Op 1 september 2023 is de raad geïnformeerd over de stijgende kosten in de jeugdhulp in Rijswijk van € 3,3 miljoen voor 2023 (kenmerk IB 23 086). Dit heeft geleid tot een bijstelling van de begroting in de 2e halfjaarrapportage en een intensief onderzoek naar de kosten en ontwikkelingen binnen de jeugdzorg. Tijdens de forumvergadering van 27 februari 2024 is de raad gemeld dat de kosten voor jeugdzorg verder zijn gestegen tot 5 miljoen euro.

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Binnen dit programma worden de lokale heffingen verantwoord, de uitkering uit het gemeentefonds, overige dekkingsmiddelen en de vennootschapsbelasting. Tegenover een nadeel op de lasten van € 748.000 staat een voordeel op de baten van € 3.4 mln.

Overhead

Zowel de materiele kosten (zoals huisvesting, ICT, facilitair) als de personele kosten (eigen personeel en inhuur) vallen hoger uit dan begroot. Deels komt dit doordat de inflatie hoger is dan bij de begroting was uitgegaan. Verder heeft de gemeente moeite met het vullen van vacatureruimte, waardoor er meer personeel wordt ingehuurd. Omdat extern personeel duurder is dan intern personeel, biedt de vacatureruimte onvoldoende dekking voor de inhuurkosten. Deze negatieve consequentie wordt versterkt doordat de krappe arbeidsmarkt leidt tot hogere tarieven, wat ook geldt voor de uitbestede werkzaamheden. Omdat in deze tijden het extra belangrijk is om in eigen personeel te investeren, is er ook meer uitgegeven voor vorming en opleiding. Daarnaast zijn ook de baten zijn wat hoger uitgevallen dan oorspronkelijk begroot. Per saldo komt het resultaat van de overhead uit op een negatief saldo van € 1,8 miljoen.

Ad 1B. Overschrijding investeringsbudgetten (kredieten)

Naast de begrotingsonrechtmatigheden op de programma’s is er ook gekeken naar de overschrijdingen van investeringskredieten. In totaal is er een bedrag van € 49.000 onrechtmatig.

Ad 2. Ongeautoriseerde reservemutaties

Het belangrijkste verschil is er ontstaan bij de mutatie van de reserve parkeren. Tegenover de geraamde storting van € 1.747.000 staat een onttrekking van € 1.667.000, wat neer komt op een netto mutatie van € 80.000. Het resultaat op het beleidsproduct parkeren ten opzichte van de (bijgestelde) begroting bedraagt per saldo € 313.000 negatief. Dit betekent dat er in de jaarrekening een onttrekking aan de reserve had moeten plaatsvinden van € 233.000. De parkeerbalans laat echter een positief saldo van € 2.589.000 zien. Besloten is het werkelijke saldo te verwerken in de jaarrekening. De hogere storting in de reserve groeifonds heeft betrekking op het dividend van Stedin, dat niet tijdig is bijgesteld.

Ad 3. Overschrijding van baten en/of onderschrijding van lasten en baten

Bij deze categorie begrotingsonrechtmatigheden is het van belang om vast te stellen of de raad tijdig is geïnformeerd over deze afwijkingen. De bestendige gedragslijn is dat de raad over afwijkingen die na het vaststellen van de 2^e halfjaarrapportage bekend worden, wordt geïnformeerd in de jaarstukken.

Formeel zijn de overschrijdingen van baten en/of onderschrijdingen van lasten en baten die niet tijdig aan de raad gemeld onrechtmatig. Het betreft de verschillen die zijn ontstaan in de periode tussen de 2^e halfjaarrapportage en de jaarrekening.

Op 23 april heeft de raad het Grondexploitatie Sion - ’t Haantje Twaalfde herziening vastgesteld. De afwijkingen op het programma Wonen en Leven zijn daarmee voor het grootste al aan de raad gemeld.

Op 23 mei 2024 heeft de raad een besluit genomen over de budgetoverheveling 2023 naar 2024 voor een bedrag van € 1.457.884. Omdat de raad hierover is geïnformeerd, wordt dit bedrag gecorrigeerd.

Per saldo resteert er een onrechtmatigheid op dit onderdeel van € 9.923.000

De onderschrijdingen van de lasten en de lagere of hogere baten per programma blijken uit het overzicht van baten en lasten. Deze verschillen worden per programma toegelicht in het jaarverslag.