In 2023 hebben we o.a. ingezet op de thema’s van de Veiligheidsagenda 2022-2025. Voor alle (geprioriteerde) veiligheidsproblemen gold een integrale aanpak waarbij we probleemgericht, informatiegestuurd en met zoveel mogelijk burgers en bedrijven hebben samengewerkt.

Naast de reguliere thema’s in de Veiligheidsagenda, zoals bijvoorbeeld wijkveiligheid, woonoverlast, etc., hebben we in 2023 ook ingezet op onderstaande zaken. Zowel in de aanpak van wijkveiligheid als woonoverlast hebben we constructief samengewerkt met onze (veiligheids)partners zoals de politie, woningcorporaties en Welzijn Rijswijk.

Naast de reguliere onderwerpen vonden er in Rijswijk ook een aantal incidenten plaats. Deze gebeurtenissen hebben veel capaciteit van ons en onze samenwerkingspartners gevraagd.

Zo was er een grootschalige verstoring van de openbare orde bij een Eritrees evenement in een horeca-inrichting in Rijswijk. In de aanloop naar dit evenement hebben we diverse maatregelen en voorbereidingen getroffen om het evenement en mogelijke tegengeluiden zo goed mogelijk te faciliteren, maar ook voorbereid te zijn op mogelijke wanordelijkheden. Toch werd de openbare orde verstoord en zijn er slachtoffers gevallen. Dankzij de gedane voorbereidingen was het wel mogelijk om die maatregelen te treffen die op dat moment noodzakelijk waren om de openbare orde en veiligheid te kunnen waarborgen. Zo werd besloten om de horecainrichting voor een korte duur te sluiten en de relschoppers met de Mobiele Eenheid weg te sturen. Daardoor werd de rust en orde snel hersteld.

Naar aanleiding van deze gebeurtenissen hebben we procedurele afspraken gemaakt om in de toekomst de openbare orde en veiligheid nog beter te kunnen waarborgen. Ook hebben we contact gezocht met diverse ministeries en aandacht gevraagd voor dit soort bijeenkomsten en de spanningen die zich binnen deze gemeenschap op lokaal niveau manifesteren. Kernboodschap was dat deze spanningen niet alleen lokaal opgelost kunnen worden. 

Daarnaast vonden twee gezinsdrama’s plaats waarbij twee vrouwen zijn omgebracht. Deze gebeurtenissen hadden een grote maatschappelijke impact in Rijswijk. Het deed veel met de buurtbewoners en met heel Rijswijk. Samen met de partners hebben we de nabestaanden op alle mogelijke manieren ondersteund en gezorgd voor een collectieve rouwverwerking. 

In juli 2023 werden er in het stationsgebied drie Mobiele Camera Units geplaatst om de openbare orde en veiligheid te handhaven. De sociale veiligheid in het Stationsgebied stond onder druk, daarom werd besloten om extra aanvullende maatregelen te treffen. In de maanden voor het cameratoezicht waren al diverse maatregelen genomen om de overlast in het Stationsgebied terug te dringen en het gevoel van veiligheid bij de ondernemers, omwonenden en andere gebruikers van het gebied te verhogen. Zo zijn we regelmatig met de ondernemers in contact geweest om hun meldingsbereidheid te verhogen en werd de samenwerking tussen de politie en partners zoals handhaving, Jongerenwerkers, Welzijn Rijswijk, de NS en scholen geïntensiveerd. De vervoers-maatschappijen hebben rondom en in het stationsgebouw zowel opvallend als onopvallend (extra) gesurveilleerd. 

Regionaal

In oktober vond de Week van de Veiligheid plaats. Dit hebben we regionaal vertaald naar enkele activiteiten voor ondernemers in de regio, dus ook in Rijswijk. Het thema was ‘Agressie & Geweld tegen ondernemers’. De campagne richtte zich primair op ondernemers en hun medewerkers.

Onderwerpen die onder de aandacht zijn gebracht zijn onder meer cybercrime, het voorkomen van overvallen, het tegengaan van winkelcriminaliteit en ondermijnende criminaliteit. Om aandacht te vragen voor de gevaren van cybercriminaliteit werd een Regionaal Cybercongres in het ADO stadion georganiseerd.

Lokaal

De Week van de Veiligheid is op lokaal niveau verder uitgewerkt naar een ‘Veiligheidsmarkt op Wielen’. Deze 5 dagen durende veiligheidstour door Rijswijk heeft zich primair gericht op alle inwoners, met de thema’s Leefbaarheid (overlast), MijnGemeenteApp (werving voor buurtpreventieteams) en Veiligheid (ondermijnende criminaliteit, woninginbraken/donkere dagen offensief, diefstal voertuigen en cybercriminaliteit).

Naast deze algemene activiteiten zoomden we met een lokale campagne in op twee specifieke doelgroepen: ouderen (Senioren en Veiligheid: de Seniorenroute) en jongeren (Jongeren en Veiligheid: voorkomen van jonge aanwas). Voor de jeugd werd een freestyle voetbal clinic georganiseerd waarbij de politie en Handhaving aanwezig waren en ook hebben meegedaan. Tijdens deze bijeenkomst hebben de burgemeester en wethouder ‘gadgets’ uitgedeeld met de boodschap, ‘ga niet voor het ‘snelle geld’.

Ook is in de Week van de Veiligheid de Seniorenroute gevolgd, en hebben we op specifieke locaties informatie over -met name- babbeltrucs en cyberveiligheid, uitgedeeld. Daarnaast hebben we een informatiebijeenkomst voor senioren georganiseerd over online veiligheid.

Communicatie

We hebben de landelijke en regionale communicatie ondersteund door berichten met onze regionale partners te delen. Om een zo groot mogelijk bereik te realiseren zijn alle gemeentelijke communicatiemiddelen ingezet (website, Facebook, Instagram en LinkedIn). Daarnaast hebben we een persbericht en een interview met burgemeester naar de lokale media gestuurd. De lokale communicatie was gericht op het inhoudelijk delen van informatie over de verschillende thema’s zoals tips tegen cybercriminaliteit.

In het eerste kwartaal van 2023 is -in samenwerking met Belangen Bedrijven Rijswijk (BBR), Redhead Technology en ExpeIT - een cybercrime seminar gehouden om ondernemers in Rijswijk mee te nemen in de wereld van phishing, randsomeware en andere online gevaren. Met behulp van praktische tips & tricks zijn de ondernemers geïnformeerd hoe ze zich tegen online gevaren kunnen wapenen. In het tweede kwartaal van 2023 hebben we binnen de gemeentelijke organisatie twee cyberaanval oefeningen georganiseerd. Dit om meer bewustzijn te creëren en ons beter voor te bereiden op een cyberaanval.

In de eerste helft van 2023 waren er in Rijswijk 290 meldingen van huiselijk geweld. Dit komt neer op minimaal één melding per dag. Omdat huiselijk geweld vaak achter de voordeur plaatsvindt, kan het zijn dat het nog vaker voorkomt. Vorig jaar overleden twee vrouwen in Rijswijk door de gevolgen van huiselijk geweld.

Tijdelijke werkgroep huiselijk geweld

Om dit probleem aan te pakken, hebben we de tijdelijke Werkgroep Huiselijk Geweld opgericht waaraan ook zeven raadsleden deelnemen. In september 2023 bracht de werkgroep alle partijen die zich in Rijswijk bezighouden met huiselijk geweld samen. Tijdens deze avond stond het delen van kennis en ervaringen centraal. De gemeente, Veilig Thuis, huisartsen, scholen, de politie en politiek waren aanwezig. Ook deelde een ervaringsdeskundige openhartig haar ervaring met huiselijk geweld. Dit zorgde voor mooie gesprekken over wat er in Rijswijk op dit gebied verbeterd kan worden. Niet alleen de zorgen, maar ook de kansen werden in kaart gebracht.

De praatplaat die het gesprek op gang gaat brengen

De gesprekken die deze avond plaatsvonden zijn vastgelegd op een praatplaat. Deze praatplaat zal door Rijswijk ‘reizen’: van de bibliotheek en het stadhuis, tot consultatiebureau en wijkcentra. De werkgroep hoopt dat deze praatplaat mensen stimuleert om meer over het onderwerp te praten en tot actie over te gaan. Tijdens de bijeenkomst werd het namelijk erg duidelijk dat het belangrijk is om met elkaar in gesprek en tot actie over te gaan.

Regiovisie Huiselijk Geweld en (Kinder)mishandeling

Vanuit de Regiovisie Aanpak Huiselijk Geweld werken het Jeugd- en Sociaalwijkteam samen met de ketenpartners aan het voorkomen van huiselijk geweld en het zo snel mogelijk stoppen ervan. Zie het programma Sociaal Domein voor de resultaten die in 2023 vanuit het lokale plan van aanpak "Samenwerken aan een veilig thuis voor iedereen" zijn behaald.

De regionale crisisorganisatie bestaat uit de hulpverleningsdiensten (brandweer, politie en geneeskundige hulpverlening) en de gemeente (team bevolkingszorg). Bij een incident moeten zij vanuit hun dagelijkse werkzaamheden snel kunnen omschakelen naar één organisatie die het incident bestrijdt. De gemeente heeft hier medewerkers voor opgeleid.

Sinds 2017 hebben alle gemeenten van de Veiligheidsregio Haaglanden de intentie om het huidige systeem van crisisbeheersing binnen de organisatie te veranderen naar een nieuw systeem: het Gemeentelijk Team Incidenten (GTI). Hiermee kan soepeler en monodisciplinair ingegrepen worden bij incidenten. Het huidige systeem van bevolkingszorg sluit minder goed aan bij de praktijk. Zo bleek uit eerder onderzoek dat de multidisciplinaire opschalingsstructuur steeds minder rigide werd toegepast. Waar team Bevolkingszorg in het verleden alleen bij multidisciplinaire incidenten met een duidelijke uitstraling naar de omgeving werd geactiveerd, blijkt nu steeds vaker dat het team Bevolkingszorg ook bij kleinschalige incidenten wordt ingezet waarbij geen multidisciplinaire aanpak nodig is. Hierdoor wijkt bevolkingszorg steeds meer af van haar oorspronkelijke functie.

In 2023 zijn we gestart met het implementeren van het GTI. Er zijn concrete functieprofielen opgesteld en de werving van gemeentelijke medewerkers voor het GTI zijn inmiddels gestart.

Om ondermijning in Rijswijk te voorkomen en te bestrijden, hebben we in 2023 de eerder ingezette lijn voortgezet, waarbij we samen met de veiligheidspartners gecoördineerd en onder regie van de gemeente hebben gehandeld. De ontwikkeling van de georganiseerde misdaad en ondermijning is zeer dynamisch en wordt daarom nauwlettend gemonitord. Om de aanpak van ondermijning effectief te houden bij veranderingen moet de (interne en externe) informatiepositie op orde zijn en blijven. Om een beeld van de (georganiseerde) criminaliteit te krijgen, wordt door middel van onderzoek informatie verzameld en geanalyseerd. Het daarmee ontstane criminaliteitsbeeld vormt de basis voor de juiste inzet van instanties en middelen.

Hiervoor zijn we nieuwe werkvormen en samenwerkingsverbanden aangegaan met de veiligheidspartners. Zo komt een analist vanuit het RIEC de gemeente een half jaar lang versterken.

Begin 2023 hebben we integrale acties uitgevoerd bij een doorlichting van branches in de Plaspoelpolder. Hier zijn enkele misstanden aangetroffen en aangepakt. Zo werd 25 kilo ketamine aangetroffen en hebben we een bedrijf dat nep- merkartikelen verkocht opgedoekt. Ook werden er overtredingen van het bestemmingsplan vastgesteld.

In 2023 hebben we met name aandacht gevraagd voor het anoniem melden van ondermijning via Meld Misdaad Anoniem. Ook is er een gemeentelijk meldpunt voor ondermijning ingericht. Tijdens de Week van de Veiligheid hebben we Rijswijkse bewoners bewust gemaakt van ondermijning en het (anoniem) melden hiervan. Eind november was er een bijeenkomst voor ondernemers uit de vastgoedsector.

In de laatste drie maanden van 2023 is er een campagne geweest over crimineel misbruik van vastgoed.

Om jonge aanwas in de (georganiseerde) misdaad te voorkomen, zijn we in september 2023 gestart met het project Dealbreakers. In dit project krijgen leerlingen lessen om hen weerbaar te maken tegen (drugs)criminaliteit. Docenten krijgen les over signalen waar ze op kunnen letten als een leerling actief is in (drugs)criminaliteit. Signalen die hieruit voortkomen worden besproken in al bestaande overleggen tussen onze ketenpartners, zoals het Veiligheid In en Rond Scholen (VRIS) overleg.

De aanstelling van een Bibob-Coördinator (een van de adviezen uit de bestuurlijke weerbaarheidsscan en de werkgroep Afstemming van het RIEC) heeft tot een actualisatie van het Bibob-beleid geleid. Zo kunnen we nu de volledige reikwijdte van de wet in beleid en uitvoering benutten. Voor het onderzoek zijn de noodzakelijke in- en externe contacten gelegd en administratieve maatregelen getroffen. Doordat de andere afdelingen zijn meegenomen in de actualisatie van het beleid, hebben we ook de eerste stappen gezet in een organisatie brede bewustwording van het Bibob instrument. Naast de (bestaande) Bibob toetsen in de horeca zijn in 2023 inmiddels ook drie Bibob-toetsen gedaan op het gebied van vastgoed.

Toezicht bijzondere wetten

Wij vinden het belangrijk dat Rijswijk een leefbare, betaalbare, duurzame en gezonde stad is en blijft. De bebouwde omgeving is veilig, leefbaar en tast de gezondheid niet aan. Wij zorgen ervoor dat het oprichten, slopen of wijzigen van gebouwen voldoet aan de regels en procedures van (nieuwe) landelijke en lokale wet- en regelgeving (Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen). Wij doen dat betrouwbaar, professioneel en servicegericht. Het leefmilieu beschermen wij tegen aantasting van milieubelastende activiteiten. Daarbij is het beperken van overlast voor de omgeving een belangrijk aandachtspunt.

Als voorbereiding op de nieuwe Omgevingswet en samenhangend de Wet kwaliteitsborging hebben we in 2023 werkprocessen opgezet waarin integraal wordt gewerkt en het team voldoende toegerust is op de komst van deze Omgevingswet. Daarbij hebben we ingezet op de speerpunten:

1. ICT: zorgen dat de systemen en formats voldoen aan de omgevingswet;

2. bewustwording: zorgen voor voldoende kennis en bewust worden van een andere wijze op (samen)werken, houding en gedrag;

3. procesvorming: vastleggen van werkprocessen tussen de teams en ketenpartners om te komen tot een effectieve uitvoering.

   We hebben gewerkt aan nieuw handhavingsbeleid (vaststelling in 2024) op de onderdelen Vergunningen, Toezicht en Handhaving. De toezichtstaken milieu of taken van andere disciplines die raakvlakken hebben met milieu zijn opgenomen in de jaarlijkse werkplannen van de Omgevingsdienst Haaglanden.

   De toezichthouders bijzondere wetten werken efficiënt samen binnen de taken van toezicht en advisering als het gaat om de regels van Algemene Plaatselijke Verordening. Daarbij is er extra aandacht op de aanwezigheid van een leidinggevende in een horeca- of slijtersbedrijf en werken ze nauw samen met de boa’s in de controle op de naleving van de Alcoholwet (verstrekken van drank aan minderjarigen en wederverstrekking). Met het toezicht op openbare inrichtingen bevorderen we de kwaliteit van bedrijven en beogen we de negatieve effecten zoveel mogelijk tegen te gaan. Daarbij steken we in op een veilig verloop bij evenementen en horeca en het tegengaan en beperken van hiermee gepaard gaande overlast.

Toezicht openbaar gebied en parkeren (Handhaving)

Onze huidige aanpak op overlast, kleine ergernissen die de leefbaarheid aantasten in de openbare ruimte (afval, verkeer, hondenbeleid) en sporen van strafbare feiten binnen de openbare ruimte hebben we verder voortgezet. Handhavers en toezichthouders hebben primair een handhavende en toezichthoudende functie en stellen zich dienstbaar op. In eerste instantie spreekt de handhaver of toezichthouder burgers aan om gedrag te corrigeren maar tegelijk moet van meet af aan duidelijk zijn dat er sancties kunnen volgen als dat gedrag niet wordt bijgesteld. De handhaver of toezichthouder kiest daarbij uit een reeks van onderling samenhangende strategieën – informeren, adviseren, waarschuwen, sanctioneren – die oplopen in de mate waarin zij een ingrijpend karakter hebben.

1. Er zijn twee boa’s geworven die zich specifiek gaan richten op ondermijningszaken en het toezicht op het digitaal opkopersregister. Ook is er een boa’s speciaal voor bijzondere wetten/pandbrigade aangenomen;

2. in 2023 is de formatie van het parkeertoezicht uitgebreid om deze op het juiste niveau te brengen. Hiermee is het team voldoende toegerust om adequaat de parkeerregulering te handhaven.

De woningmarkt staat onder grote druk. Dit leidt tot diverse misstanden zoals oneigenlijk gebruik van woningen en panden en achterstallig onderhoud. Om deze misstanden op te sporen en aan te pakken, is structureel extra geld uitgetrokken voor een Rijswijkse pandbrigade. In 2023 hebben we alle voorbereidingen getroffen en de processen ingericht. We zijn gestart met het werven van medewerkers. Ook hebben we een meldpunt opgericht waar huurders (inclusief arbeidsmigranten), woningzoekenden, omwonenden en anderen, kosteloos en indien gewenst anoniem, terecht kunnen met signalen en klachten over panden en woningen.